سرنوشت نافرجام تنها برنامه تخصصی سینمایی تلویزیون

چندی پیش از شروع سی و ششمین دوره از جشنواره فیلم فجر خبرهایی مبنی بر انتخاب مهران مدیری به عنوان مجری برنامه «هفت» روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت. از همان زمان اما و اگرهای اهالی سینما و رسانه جنجال به پا کرد. نگرانی‌ها از آن بابت بود که مهران مدیری دانش کافی برای گرداندن یک برنامه تخصصی سینمایی که از اولین روزهای تولیدش قرار بود 90 سینمایی‌ها باشد را دارد؟ نقد و نظرهای مثبت و منفی نسبت به یک اتفاق! و نه ماحصل کار (در ادامه برای این جمله توضیحات بیشتری داده می‌شود.) ضمن اینکه کنجکاوی‌هایی وجود داشت که مجری برنامه «دورهمی» در «هفت» چگونه ظاهر می‌شود. تا اینکه یک شب مانده به شروع جشنواره خبرهایی مبنی بر حضور رضا رشیدپور در قامت مجری برنامه هفت منتشر شد، یعنی تنها برنامه تخصصی سینمایی که بارها متوقف شده و تا امروز حواشی زیادی را به همراه داشته است. این در حالی بود که انتقاد‌های تند و تیز نسبت به عملکرد رشیدپور در گفت‌و‌گو با رئیس جمهوری در 2 بهمن‌ماه همچنان ادامه داشت. بنابراین جایگزین کردن مجری «حالا خورشید» در «هفت» بهتر از گزینه نخست نبود. در اولین شب جشنواره که حمید نعمت الله و هادی مقدم دوست برای فیلم «شعله‌ور» مهمان «هفت» بودند، ضعف مجری از نظر سینمایی به وضوح قابل تشخیص بود، تا جایی که بسیاری معتقدند وزنه میز گرد بیش از همه روی نعمت‌الله می‌چرخید و او گرداننده اصلی بحث بود. همین روال در شب دوم نیز ادامه داشت با این تفاوت که رضا رشیدپور خونسردتر از شب گذشته به نظر می‌آمد. او همان ابتدای برنامه نسبت به انتقادها اینگونه پاسخ داد: «ما نقد و نظرات شما را می‌خوانیم و برایمان اهمیت دارد. بعضی می‌گویند مجری بی‌سواد است. این که کاملا مشخص است من هیچ‌وقت ادعای با سوادی نداشتم. بنابراین 8 روز را با یک مجری بی‌سواد سر کنید.» گویی با این جمله تکلیف مخاطبان هم مشخص شد. بازگشت «هفت» به دوران اوج فصل اول برنامه عملی نمی‌شود.

مهم‌ترین پرسش سینمایی از مهران مدیری

رضا رشید‌پور با انتشار پستی در اینستاگرامش از آمدن مهران مدیری به برنامه «هفت» خبر داد. مجری برنامه «هفت» در این باره نوشته بود: «مهم‌ترین پرسش سینمایی شما از مهران مدیری چیست؟» در ادامه بخشی از پرسش‌های پرتکرار را می‌خوانیم. «تا حالا چندبار عاشق شده؟ بهترین فیلم‌های ایرانی و خارجی از نظر مدیری چیه؟ به کجا وصله؟ از آقای مدیری بپرسید دقیقا چقدر برای «دورهمی» می‌گیرد؟ چرا مدیری سینمایی نمی‌سازه و اگر می سازه جدی نیست، نکنه برای فروختن می‌سازه؟» طبق وعده داده شده، مهران مدیری شنبه شب به برنامه «هفت» آمد تا همانطور که پیش بینی می شد درباره جایگزینی رشیدپور به جای خودش توضیح دهد. با اینکه باورش سخت است اما مجری برنامه «هفت» به عنوان اولین سوال از مهران مدیری پرسید: «تا حالا عاشق شدی؟» مدیری می‌خندد و می‌گوید این جا جاش نیست. با اینکه رشید پور شوخی کرده است اما در ادامه با توضیح اینکه بخش اول برنامه سوالات غیر سینمایی مطرح می‌شود تمام سوالاتی که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد را می‌پرسد. اما سوال نگارنده این است که جذب مخاطب به هر روشی؟ آیا باید فاتحه «هفت» سینمایی که هر هفته تا نیمه شب بیدار می‌ماندیم تا سینمای ایران را از زبان صاحب‌نظرانش ببینیم و بشنویم را برای همیشه بخوانیم؟
ضمن اینکه در بخش دوم برنامه به اصطلاح «نقد فیلم» دو منتقد کاملا خنثی دعوت شده‌اند تا تصویر کاریکاتور مانندی از نقد ارائه شود. صحت این ادعا زمانی است که مجری برنامه می‌گوید: «جشن است دیگر، نقد باشد برای بعد!»

گلایه‌های مهران مدیری

مهران مدیری در راستای توضیح درباره کناره‌گیری از اجرای برنامه «هفت» توضیح می‌دهد: «چندبار آقای پورمحمدی و کریمان به من پیشنهاد اجرای هفت را دادند که من هر بار موکول کردم به بعد تا اینکه در آخرین صحبت تلفنی گفتم نه، اما احساس می‌کنم اشتباه شنیده شد یا تلفن قطع و وصل شد که اعلام کردند، من قبول کرده‌ام. من هم نمی‌توانستم خبری که از طرف مدیر شبکه اعلام شده بود را تکذیب کنم. ضمن اینکه پیش از آن حضور در برنامه «هفت» را تکذیب کرده بودم.» مدیری ادامه می‌دهد: «من قبل از این قضاوت‌ها، پیش‌داوری‌ها و انتقادها، تصمیم گرفتم اجرای «هفت» را قبول نکنم. احساس می‌کردم که نمی‌رسم چون برنامه «دورهمی» را داشتم. اما به نظرم رسانه‌ها باید کمی صبوری کنند و اساسا یک قسمت از برنامه‌ را ببینند و بعد قضاوت کنند. چون نقد باید بر این مبنا باشد که چیزی را دید و بعد نظر داد. به هر حال الان خوشحالم که مجری «هفت» نیستم.»

اما درباره ادعای مدیری مبنی بر اینکه نقد بعد از اتفاق اثر صورت می‌گیرد، باید گفت که نقد محتوای اثر بعد از پدید آمدنش صورت می‌گیرد اما نقدی که درباره مجری «هفت» در رسانه منعکس شد، نقد به یک انتخاب است. آیا این شخص با توجه به تجربیات و سابقه‌های پیشینی که در رزومه کاری دارد، فرد مناسبی است؟ بنابراین انتقادها به خبر انتخاب مهران مدیری به عنوان مجری یک برنامه تخصصی سینمایی از این دست بود، نه انتقاد به چگونگی اجرایش در آینده.

«هفت» با نقد سرپا است

رضا درستکار منقد سینمایی درباره انتخاب مجری جدید «هفت» توضیح می‌دهد: «از همان ابتدا با انتخاب مهران مدیری و بعد از آن رضا رشیدپور مخالف بودم. مهران مدیری چه ربطی به یک برنامه نقد محور مانند «هفت» دارد؟ این برنامه نیازمند استمرار و شناخت کامل است. مهران مدیری یک شومن تلویزیونی است که بیشتر در تلویزیون کار کرده است و در سینما وزنی ندارد. ساخت چند فیلم سینمایی و بازی در آن‌ها که وزنی برایش نمی‌آورد. همچنین رضا رشیدپور که در برنامه‌های شب‌های گذشته دیدید با شوخی و مطایبه «هفت» را با «حالا خورشید» اشتباه گرفته است. آقایان فکر می‌کنند با یک دست کت و شلوار و شیرین بودن همه چیز درست می‌شود در حالی که عزیز من سواد لازم است، سواد!» منتقد سابق برنامه «هفت» درباره تعریف مهران مدیری از نقد می‌گوید: «شاهد از غیب رسید، این جمله که اول برنامه را ببینید بعد نقدم کنید، نشان می‌دهد که مهران مدیری هیچ چیز از نقد نمی‌داند. نقد بر اساس قرائن و شواهد موجود به تحلیل و بررسی می‌پردازد. شما اگر تجلی و نمودی در سینما داشتید بالاخره بعد از 30 سال حداقل‌ها را می‌دانستید. به نظر من مهران مدیری فقط با دو نفر، آقای قرائتی و بهرام شفیع قابل مقایسه است. مدیری برای سالیان دراز به صورت مونوپلی با دست باز و گشاده در تلویزیون کار کرد. تمام رقبا و آدم‌هایی که کنارش بودند را قیچی کرده است. بهرام شفیع با آمدن عادل فردوسی‌پور کنار گذاشته شد اما مهران مدیری رقیبی نداشته است. حالا ادعا می‌کند که چرا نیامده من را نقد کردید؟ مگر ما سابقه مهران مدیری را نمی‌دانیم؟» درستکار درباره نقش مدیران تلویزیون برای انتخاب مجری که باید از میان اهالی سینما باشد و حالا نیست، توضیح می‌دهد: «تلویزیون ایران به دلیل مدیریت ناکارآمد و فرافکنی از مشکلات خودشان افراد بی ربط را در مسند یک امر تخصصی می‌گذارند. بدون توجه به اینکه «هفت» جای نقد و سینما است. اگر می‌خواهید با هنرمندان گفت و گو کنید که صبح تا شب همه شما همین کار را می‌کنید. مهران مدیری می‌رود برنامه رضا رشیدپور، رضا رشیدپور می‌رود برای مهران مدیری. این یک جوک مسخره است که خودشان، خودشان را دعوت می‌کنند. شما در تلویزیون خودتان برای خودتان نوشابه باز می‌کنید. خود گویی و خود خندی عجب مرد هنرمندی! فکر کرده‌اند که همه چیزی شوخی و سرگرمی است، نه عزیز من! اگرچه شما در سرگرمی‌سازی نیز ناموفق بوده‌اید. اگر برنامه «هفت» در گذشته‌های دور اعتباری داشت به این دلیل است که نقد مهم‌ترین خصیصه این برنامه بود. این برنامه با نقد سرپا است. مونولوگ، شیرین‌زبانی، کت‌وشلوار و گل و پاپیون دو درصد کار است بقیه آن انتقال فکر است. مردم ایران نیازمند شناخت هستند. برنامه «هفت» به مردم شناخت می‌داد و در زمینه سینما توانمندشان می‌کرد تا هر خزعبلی را به عنوان فیلم قبول نکنند. شاید مشکل اصلی هم همین بود. چرا که مدیران تلویزیونی با توانمندی مردم مخالف هستند. بنابراین تنها برنامه تخصصی سینما را به سرگرمی تلویزیونی تبدیل کردند. به هر حال، جای شکرش باقی است که رامبد جوان را نیاوردند.»